Η αφήγηση της ιστορίας του Ιερού της Ολυμπίας ξεκινά στην πρώτη αίθουσα με τα τεκμήρια της προϊστορικής περιόδου, τα οποία φωτίζουν τις απαρχές της ανθρώπινης παρουσίας στον χώρο. Εκτίθενται κεραμικά αγγεία και λίθινα εργαλεία, κυρίως της Πρωτοελλαδικής II και III περιόδου (2700–2000 π.Χ.), τα οποία μαρτυρούν τις πρώιμες εγκαταστάσεις και τις δραστηριότητες των κοινοτήτων της εποχής.

Κεντρική θέση κατέχει το μοντέλο του τύμβου του Πέλοπα, μνημείου που συνδέεται με τον μυθικό ήρωα και υπογραμμίζει τη στενή σχέση του ιερού με τις μυθικές παραδόσεις της Ηλείας.

Η συνέχεια οδηγεί στη μυκηναϊκή περίοδο (1600–1100 π.Χ.), εκπροσωπούμενη από πήλινα, λίθινα και χάλκινα αντικείμενα, καθώς και κοσμήματα από τους θολωτούς τάφους που αποκαλύφθηκαν στην περιοχή του νέου μουσείου. Τα ευρήματα αυτά δεν αποτελούν μόνο δείγματα υλικού πολιτισμού, αλλά και πολύτιμες μαρτυρίες για τις ταφικές πρακτικές, τις κοινωνικές δομές και την ακτινοβολία του μυκηναϊκού κόσμου στην Ολυμπία.

Η ενότητα παρουσιάζει την εντυπωσιακή συλλογή χάλκινων αντικειμένων των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων, πολύτιμα αναθήματα στο Ιερό του Δία, που μαρτυρούν τον πλούτο και τη σημασία της Ολυμπίας στην πρώιμη αρχαιότητα. Πρόκειται για τμήμα μόνο της πολυάριθμης συλλογής του Μουσείου, η οποία θεωρείται η πλουσιότερη του κόσμου στο είδος της.

Ειδώλια ανθρώπων και ζώων, περίτεχνα σφυρήλατα ελάσματα, τριποδικοί λέβητες και άλλα σκεύη ή εξαρτήματα, καθώς και μορφές γρυπών και σειρήνων, αποκαλύπτουν την καλλιτεχνική δεξιοτεχνία και τον συμβολικό χαρακτήρα των αναθημάτων. Ξεχωριστή θέση κατέχουν τα μοναδικά έργα κοροπλαστικής, τα οποία φωτίζουν τις αισθητικές αναζητήσεις της εποχής.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον συγκεντρώνει ο οπλισμός – κράνη, κνημίδες, επισήματα ασπίδων και περίτεχνοι θώρακες – που αφιερώθηκαν στον Δία ως ένδειξη ευγνωμοσύνης και τιμής για τις στρατιωτικές επιτυχίες των αφιερωτών. Η αμυντική και επιθετική εξάρτυση, μετασχηματισμένη σε ιερό δώρο, μαρτυρεί τη σύνδεση της πολεμικής αρετής με τη θρησκευτική λατρεία.

Η ενότητα συμπληρώνεται από το πήλινο ακρωτήριο του Ηραίου, ένα σπάνιο δείγμα αρχιτεκτονικού διάκοσμου, ενώ το λίθινο αρχαϊκό κεφάλι της Ήρας προϊδεάζει τον επισκέπτη για την ανάπτυξη της μεγάλης πλαστικής που θα ακολουθήσει στην Ολυμπία και στον ελληνικό κόσμο.

Η ενότητα αυτή αναδεικνύει μια πλούσια ποικιλία ευρημάτων που φωτίζουν την καλλιτεχνική και θρησκευτική ζωή της αρχαίας Ολυμπίας. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν κεραμικά αγγεία καθημερινής και λατρευτικής χρήσης, περίτεχνα χάλκινα κοσμήματα και σκεύη, καθώς και σημαντικά δείγματα γλυπτικής με ίχνη ζωγραφικού διακόσμου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν αρχιτεκτονικά μέλη που προέρχονται από σημαντικά μνημεία: το γλυπτό αέτωμα του Θησαυρού των Μεγαρέων, το γείσο του Θησαυρού της Γέλας και ένας εντυπωσιακός λεοντοκέφαλος υδρορρόης. Όλα αυτά τα έργα δεν αποκαλύπτουν μόνο την τεχνική δεξιοτεχνία και την αισθητική αντίληψη της εποχής, αλλά και την πολιτιστική και πολιτική παρουσία των ελληνικών πόλεων που τα αφιέρωσαν στον Δία στην Ολυμπία.

Η ενότητα αυτή συγκεντρώνει εξαιρετικά δείγματα μεγάλων πήλινων γλυπτών, τα οποία αποτυπώνουν με ζωντάνια τον πλούτο της καλλιτεχνικής έκφρασης στην αρχαία Ολυμπία. Ξεχωριστή θέση κατέχει η περίφημη σύνθεση του Δία με τον Γανυμήδη, ένα έργο με ιδιαίτερη αφηγηματική δύναμη και συμβολικό βάθος.

Εντυπωσιακή είναι επίσης η μεγαλοπρεπής κεφαλή της θεάς Αθηνάς, που αποπνέει θεϊκή μεγαλοσύνη και καλλιτεχνική αρτιότητα, καθώς και η ζωντανή μορφή δελφινιού που αναδύεται μέσα από τα κύματα, ένα σπάνιο και παιγνιώδες μοτίβο στην τερακότα.

Το σύνολο πλαισιώνουν αντικείμενα με ισχυρό ιστορικό συμβολισμό: η χάλκινη κεφαλή πολιορκητικού κριού, σύμβολο στρατιωτικής τεχνολογίας, και τα κράνη του Μιλτιάδη και του Ιέρωνος, τα οποία αφιερώθηκαν στον Δία ως αιώνια αναθήματα ευγνωμοσύνης μετά από ένδοξες νίκες.

Οι αφιερώσεις αυτές παραπέμπουν στη λαμπρή νίκη του Μιλτιάδη στη μάχη του Μαραθώνα (490 π.Χ.) και στον ένδοξο ναυτικό θρίαμβο του Ιέρωνος στη ναυμαχία της Κύμης (474 π.Χ.).

Όλα μαζί τα εκθέματα συνδέουν τη μυθολογία με την τέχνη και την ιστορία, προσφέροντας στον επισκέπτη ένα ζωντανό πανόραμα ευσέβειας και επιτευγμάτων στον αρχαίο ελληνικό κόσμο.

Στη μεγάλη κεντρική αίθουσα εκτίθενται οι μοναδικές μαρμάρινες αετωματικές συνθέσεις και οι μετόπες από το ναό του Δία, τα πλέον αντιπροσωπευτικά δείγματα του αυστηρού ρυθμού, που αποτελούν τη σημαντικότερη εκθεσιακή ενότητα του μουσείου. Ο ναός του Δία, έργο του ηλείου αρχιτέκτονα Λίβωνα χτίστηκε τον 5ο αιώνα π.Χ., εποχή της μέγιστης ακμής του ελληνικού πολιτισμού, την κλασική. Με τις επιβλητικές του διαστάσεις, το γλυπτό του διάκοσμο και τη μεγαλοπρέπεια του δωρικού ρυθμού, εξέπεμπε κύρος και δύναμη, προκαλώντας το θαυμασμό τόσο στην αρχαιότητα όσο και στη σημερινή εποχή.

Ο γλυπτός διάκοσμός του ναού είναι εξαιρετικής τέχνης και ιστορικής σημασίας: στα δύο αετώματα απεικονίζονται δυο σημαντικοί μύθοι της αρχαιότητας: η αρματοδρομία μεταξύ του Πέλοπα και του Οινομάου (ανατολικό αέτωμα) και η μάχη των Κενταύρων με τους Λαπίθες (δυτικό αέτωμα), με κεντρική μορφή τον Απόλλωνα. Οι μετόπες του ναού παρουσιάζουν τους δώδεκα άθλους του Ηρακλή σε έξεργο ανάγλυφο, δείγμα της υψηλής γλυπτικής τεχνικής της εποχής. Επίσης, στον εσωτερικό χώρο του ναού φιλοξενείτο το περίφημο χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία, έργο του Φειδία, έργο στο οποίο είναι αφιερωμένη μια από τις επόμενες αίθουσες του μουσείου της Ολυμπίας.

Η αρμονία και η αυστηρότητα της αρχιτεκτονικής σε συνδυασμό με τον πλούσιο γλυπτό διάκοσμο καθιστούν τον ναό του Δία στην Ολυμπία μνημείο ύψιστης τέχνης και θρησκευτικής σημασίας, ενώ οι μαρμάρινες συνθέσεις που σώζονται αποτελούν έναν από τους καλύτερα διατηρημένους και εντυπωσιακότερους γλυπτούς κύκλους της κλασικής εποχής. Αυτά τα στοιχεία κάνουν την εκθεσιακή ενότητα του μουσείου μοναδική και κεντρική για την κατανόηση της αρχαίας ελληνικής θρησκείας και τέχνης.

Η Νίκη του Παιωνίου, ένα από τα αριστουργήματα της κλασικής γλυπτικής είναι  ένα από τα διασημότερα αγάλματα που φιλοξενεί το Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας στην μικρή αυτή αίθουσα. Το άγαλμα βρέθηκε το 1875 στα ερείπια του Ιερού της Ολυμπίας, κοντά στο νοτιοανατολικό άκρο του ναού του Διός.

Αφιερώθηκε στον Δία από τους Μεσσήνιους και τους Ναυπάκτιους το 421 π.Χ., για να τιμήσουν μια μεγάλη στρατιωτική νίκη επί των Σπαρτιατών, αποδίδοντας το τρόπαιο ως ένδειξη ευγνωμοσύνης και θρησκευτικής αφοσίωσης.

Ο Παιώνιος από τη Μένδη της Μακεδονίας ήταν ο γλύπτης του έργου, το οποίο απεικονίζει τη φτερωτή θεά Νίκη να καταφθάνει θριαμβευτικά, προσγειώνεται ελαφρώς με το δεξί της πόδι και το ένδυμά της ανεμίζει θεαματικά.

Το άγαλμα ξεχωρίζει για την μεγάλη αισθητική αρμονία, την κίνηση και τη λεπτομέρεια στην παρουσίαση του ενδύματος, συμβολίζοντας τόσο τη θεϊκή παρέμβαση όσο και την ανθρώπινη προσπάθεια και νίκη.

Δείτε περισσότερα εδώ